Güneş Enerjili Aydınlatma Güneş panellerinin ilk olarak uygulanmaya başladığı alan olarak aydınlatma karsımıza çıkmaktadır. Özellikle 1990’lı yılların basları itibariyle teknolojinin gelişmesi, hücre verimlerinin artması ve panel fiyatlarının düşmesi sonucu güneş enerjili aydınlatma sistemleri dünya genelinde oldukça sık kullanılır hale gelmiştir.

Sistemin genel prensibi gündüz güneş panellerinden elde edilen elektriğin akülerde depolanması ve gece ile birlikte enerjinin özel ampulleri çalıştırması prensibine dayanmaktadır.

Günes enerjili aydınlatma sistemlerinin uygulama alanları:

• Park ve bahçe aydınlatmaları
• Cadde ve sokak aydınlatmaları
• Fabrika, işyeri, alışveriş merkezi, üniversite bahçe ve otoparkları
• Sinyalizasyon, güvenlik sistemleri
• Totem, reklam panosu, otobüs durağı aydınlatmaları
• Benzin istasyonları
• Acil durum aydınlatmaları
• Şehir içi dekoratif aydınlatma

Günes enerjili aydınlatmalarda kullanılan ekipmanlar:

• Armatür: Özellikle tasarruflu ışık kaynakları kullanılmalıdır. Bu sayede lambanın çeltiği enerji miktarı düşecek; bu da güneş panelinin ve akünün kapasitesinin küçülmesini sağlayıp sistem maliyetini düşürecektir. Mesela yüksek güç çeken sodyum buharlı lambalar yerine aynı aydınlanma seviyesini oluşturan ama yarı güçte enerji tüketimi olan ledlerin kullanılması sistem maliyetini yarı yarıya düşürecektir. Bu tür aydınlatma uygulamalarında en çok tercih edilen ışık kaynakları tasarruflu flouresant lambalar, ledler ve SOX lambalardır.

• Güneş Paneli: Güneş panel, sistemin üreteci, konumunda olması sebebiyle doğru bir şekilde tasarımlandırılmalıdır. Panel boyutlandırılması yapılırken yıl boyunca gündüz süresinin en kısa olduğu zaman (21 Aralık) değerleri alınmalı ve bu gündeki güneş ısınım değerlerine göre sistem simülasyonu yapılmalıdır. Çoğu zaman sistem tasarımındaki en büyük hatalar panel seçiminde yapılmaktadır. Panel boyutunun hatalı seçilmesi sistemin kıs aylarında çalışmamasına neden olacaktır. Ortadoğu’da farklı firmaların daha önce yapılmış uygulamalardan tarafımıza bu tarz şikayetler de gelmektedir.

• Akü: Akü tasarımı da en az güneş paneli boyutlandırılması kadar önemlidir. Bu tasarımda en önemli husus otonomi süresi denen kavramdır. Güneş hiç çıkmasa dahi lambanın ihtiyacı olan enerjinin sağlanacağı gün sayısına otonomi süresi denir. Genel olarak otonomi süresi özel uygulamalar haricinde 3 gün olarak belirlenir. Yani bunun anlamı güneş 3 gün çıkmasa dahi bizim ihtiyacımız olan enerji aküden temin edilecektir. Bunun yanında akünün tamamen deşarj olması istenmeyen bir durumdur. Çünkü böyle bir durumda akünün ömrü azalmaktadır. Bu sebeple 3 günlük otonomi süresinin yanında akü ambalajı yaklaşık %30 daha fazla seçilmelidir.

• İnverter: Günes panellerinden üretilen elektrik DC’dir. Bu nedenle direk olarak akü şarjına uygundur. Aküler de Dc elektriği depolayıp ihtiyaç halinde DC olarak iletirler. Bu nedenle genellikle bu sistemlerde DC elektrik ile çalışan lambalar kullanılır. Fakat bazen mevcut şebeke elektriği ile çalışan lambalar da kullanılmak istenebilir. Bu durumda DC/AC dönüştürücüye ihtiyaç duyulur. Fakat inverterler genelde %93-95 arası bir verimle çalıştıkları için lambaya gelen elektrik enerjisinde bir miktar kayıplar olur. Bu kayıpları engellemek açısından sistemin DC kurulması çok daha mantıklıdır.

• Özel Otomasyon: Sarj regülatörü için hazırlanan özel otomasyon sayesinde akünün şarj durumuna göre enerji tasarrufunda bulunmak açısından belirli saatlerde lambaların aydınlatma seviyesi düşürülebilmektedir.

• Sarj Regülatörü: Şarj regülatörü panelden aküye gelen akımı kontrol eden elektronik bir cihazdır. Akünün fazla şarj ve deşarj olmasını engeller. Bunun yanında panel yüzeyini sensör olarak algılayarak havanın kararması durumunda aydınlatmanın otomatik olarak yanmasını, aydınlanması durumunda ise otomatik olarak sönmesini sağlamaktadır.

• Konstrüksiyon: Direğin en tepesine konulacak konstrüksiyon, rüzgar yükü, panel ağırlığı ve varsa akü ağırlığı göz önüne alınarak en uygun şekilde tasarımlanmalıdır.

Günes enerjili aydınlatma sistemlerinin avantajları:

• Sadece ilk yatırım maliyeti var
• İşletme maliyeti hemen hemen sıfır
• Elektriksel kayıplar az
• Montajı kolay
• Dışa bağımlılık yok
• İhtiyaca göre AC/DC elektrik üretebilme